「徳川氏」の版間の差分

提供: Yourpedia
移動: 案内検索
(新しいページ: '{{Otheruses|徳川家康が創始した苗字}} ---- {{記事名の制約|title=德川氏}} '''徳川氏'''(德川氏、とくがわし)は、徳川家康が創始し...')
 
(rxy=森谷辰也=LTA:ASPELTA:DCHANCELTA:SASHOという動かせない事実。)
1行目: 1行目:
{{Otheruses|徳川家康が創始した苗字}}
+
<nowiki>{{Otheruses|徳川家康が創始した苗字}}
 
----
 
----
 
{{記事名の制約|title=德川氏}}
 
{{記事名の制約|title=德川氏}}

2020年1月8日 (水) 04:24時点における版

{{Otheruses|徳川家康が創始した苗字}} ---- {{記事名の制約|title=德川氏}} '''徳川氏'''(德川氏、とくがわし)は、[[徳川家康]]が創始した[[日本]]の[[名字|苗字]]。信憑性に乏しいが、[[系図]]上では新田氏系[[得川氏]]の末裔ということにされている。発祥の地は、[[上野国]][[新田郡]]得川郷(現・[[群馬県]][[太田市]][[徳川|徳川町]])とされる。 <br/><br/> {{日本の氏族 |家名=徳川氏 |家紋=Mitsubaaoi.jpg |家紋名称=三つ葉葵(定紋) |本姓=称・[[清和源氏]]<br/>称・[[藤原氏]]<br/>[[賀茂氏]]? |家祖=[[徳川家康]] |種別=[[武家]]<br/>[[華族]]([[公爵]]) |出身地=[[上野国]][[新田郡]]得川郷 |根拠地='''[[江戸]]'''<br/>[[尾張]]<br/>[[紀州]]<br/>[[水戸]]<br/>[[東京都]] |人物=[[徳川家康]]<br/>[[徳川家光]]<br/>[[徳川吉宗]]<br/>[[徳川慶喜]] |支流=[[徳川御三家|御三家]]([[尾張家]]・[[紀州家]]・[[水戸家]])<br/>[[御三卿]]([[田安家]]・[[一橋家]]・[[清水家]])<br/>[[徳川慶喜家]] }} __TOC__ <br clear="both" /> == 徳川家康に始まる徳川氏 == '''徳川氏'''は、'''[[徳川家康]]'''が創始した[[名字|苗字]]。系図によると、ルーツは[[三河国]]([[愛知県]])の在地領主の'''[[松平氏]]'''に[[婿養子]]に入った[[時宗]]の遊行僧と伝えられる徳阿弥である。[[浪人]]となり、大浜[[称名寺 (碧南市)|称名寺]]<ref>[[称名寺 (府中市)]]</ref>で開かれた[[連歌]]会での出会いが信重の養子に入るきっかけと伝えられる(父祖の地[[上野国]][[新田郡]]徳川郷の時宗寺院、徳川[[満徳寺]]は後に[[縁切寺]]とされた)。還俗して[[松平親氏]]と名のったという。しかし、諸国を流浪する遊行僧だの、入り婿に入っただのという設定は、所詮本来無関係な[[新田氏]]と[[松平氏]]を系譜上つなげるために、おそらく家康の代に唱えられた創作に過ぎない。要するに親氏以前の確かな系譜はわからないのである。松平親氏を初代とする松平家九代([[安祥松平家]]六代)の家康が起こした親氏流松平氏[[嫡流]]である[[徳川将軍家]](徳川宗家)のほかに徳川姓を許されるのは、家康直系の子孫([[親藩]])のうちでも特に[[徳川御三家]]([[尾張徳川家|尾張家]]・[[紀州徳川家|紀州家]]・[[水戸徳川家|水戸家]])、[[御三卿]]([[田安徳川家|田安家]]・[[一橋徳川家|一橋家]]・[[清水徳川家|清水家]])およびこれらの後嗣のみであり、これらの家に養子として入る者も家康の男系の子孫たちであった。 === 「徳川」創称 === [[永禄]]9年([[1566年]])、[[朝廷]]の許可を得て、家康個人が「徳川」に「[[復姓]]」(事実上の[[改姓]])し、[[従五位下]][[三河国|三河守]]に叙任された。このとき[[正親町天皇]]は前例のない申請に対して躊躇したが、新田氏系得川氏が「[[藤原氏]]」を称した前例が[[公家]]の奔走により見つかり、許可された。このため当時の記録に「藤原家康」の署名が残っている。[[慶長]]8年([[1603年]])に家康が[[源氏長者]]・[[征夷大将軍]]に任ぜられるときには、「[[清和源氏]]」となっていた。 ここで重要なのは、松平一族が徳川に改姓したのではなく、「徳川」は家康個人のみに許される称号であったことである(嫡男の[[松平信康|信康]]については、名乗った説とそうでない説がある)。「徳川」姓は、家康個人が松平氏内部で専制権力を確立して松平一族と家臣団を統制するために使われたと考えられる。初代家康が慶長10年([[1605年]])に将軍職と当主の座を辞して隠居するまでに徳川姓を称したのは、世子の[[徳川秀忠|秀忠]]ただ一人であった。公認される限り十一人いた家康の男子で徳川姓を許されたのは、三男で世子の秀忠、及び御三家の祖となる九男[[徳川義直|義直]]・十男[[徳川頼宣|頼宣]]・十一男[[徳川頼房|頼房]]<ref>[[1636年]]([[寛永]]13年)7月、徳川賜姓し、松平姓から改姓した。</ref>の4名にすぎない。後の3名は、秀忠が二代当主(将軍)になって以後に元服したものである。 == 清和源氏を称した事情 == 徳川氏の系譜は、[[系図]]上は[[清和源氏]]の[[新田氏]]の支流'''[[得川氏]]'''の末裔と位置付けられており、従って本姓は源姓であり、'''源朝臣'''という。一説には、当初[[朝廷]]の許可では徳川氏は[[源氏|源姓]]ではなく[[藤原氏|藤原姓]]の氏族として認められていたが、家康が[[江戸幕府]]を開くに当たって、[[幕府]]の長たる[[征夷大将軍]]は[[源氏]]という慣例があったために、[[系図]]の粉飾が行われたのだとも言うが、実はそれより先の[[1567年]]に'''三河守'''を受領するために、すでに系図の粉飾が行われている。 三河守を受領する前の家康の官位は'''蔵人佐'''という低いものであったが、三河統一を成し遂げ名実とともに三河の支配者となった時点で、三河守受領のために必要な位階を家康は持っていなかった。三河守受領の為の位階は[[従五位下]]に相当するが、当時の慣例では、従五位下の位階を与えられる姓の系統は限られており、祖父[[松平清康]]がかつて'''[[世良田氏]]'''(得川氏の同族)の末裔であると主張している故事に倣って、「松平氏は得川氏の末裔」説を唱えはじめ、系図を新田氏につなげたのである。<ref>但し、新田氏より分かれた世良田氏の系譜に繋げる徳川(松平)氏の系譜には得川氏を名乗った人物はいない。得川氏は世良田氏を興した[[世良田義季]]の庶子得川頼有が興した家系である。</ref>[[足利氏]]でなく[[新田氏]]を選んだのは、隣接する[[今川氏]]が足利一門の名門で、足利系統の系譜に精通していた事が原因といわれている。 しかし、同時代史料による限り、3代信光は[[賀茂氏|賀茂朝臣]]姓を名乗っており、おそらくこれが松平氏の最も古い本姓であろう。しかしこの姓では、官位受領などで不利に扱われると考えたのか、すでに信光のころから源姓を称しており、家康は若い頃はむしろ藤原姓を称している。<ref>このように、戦国武将は(実際には平安時代の地方豪族なども)、自己の苗字や家系とは無関係に、都合に応じてもっとも有利な本姓に乗り換えていたのであり、そのために、時には実系を、時には養子の系統を採用し、さらには系図を全く創作するなどしていた。</ref> == 系譜 == 凡例:実線は実子、破線は養子、太字は当主(将軍職)、□は名不詳な男児。リンクを繋いでないものは夭折(松平松千代、徳川徳松、徳川敦之助は同じく夭逝だがリンクあり) === [[徳川将軍家|徳川宗家]] === {{familytree/start|style=font-size:70%}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | |ieyasu|ieyasu='''[[徳川家康|家康]]<sup>1</sup>'''}} {{familytree|border=0| |,|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|(}} {{familytree|border=0|nobuyasu|nobuyasu=[[松平信康]]|seitoku|seitoku=[[亀姫 (盛徳院)|奥平信昌室]]|etizenn|etizenn=[[[越前松平家]]]| |!| | |)|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|.| |}} {{familytree|border=0| | | | | | |hideyasu|toku|hidetada|tadakichi|nobukichi|huri|minnbu|tadateru|matuchiyo|senchiyo|owari|mitsusada|mito|hideyasu=[[結城秀康]]|toku=[[督姫|池田輝政室]]|hidetada='''[[徳川秀忠|秀忠]]<sup>2</sup>'''|tadakichi= [[松平忠吉]]|huri=[[振姫|蒲生秀行室]]|minnbu=松平民部|nobukichi=[[武田信吉]]|tadateru=[[松平忠輝]]|matuchiyo=[[松平松千代|松千代]]|senchiyo=[[松平仙千代|仙千代]]|owari=[[[#尾張徳川家|尾張家]]]|mitsusada=[[[#紀州徳川家|紀伊家]]]|mito=[[[#水戸徳川家|水戸家]]]}} {{familytree|border=0| |,|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|+|-|-|v|-|-|v|-|-|.| | | | | | | | | | | | | |yoshinao|yoshinao=[[徳川義直|義直]]|yorinobu|yorifusa=[[徳川頼房|頼房]]|yorifusa|yorinobu=[[徳川頼宣|頼宣]]}} {{familytree|border=0|sen|tama|katu|hatu|iemitsu|tadanaga|o|masayuki|sen=[[千姫|本多忠刻室]]|tama=[[珠姫|前田利常室]]|katu=[[勝姫|松平忠直室]]|hatu=[[初姫|京極忠高室]]|iemitsu='''[[徳川家光|家光]]<sup>3</sup>'''|tadanaga=[[徳川忠長|忠長]]|o=[[徳川和子|後水尾天皇室]]|masayuki=[[保科正之]]| | | | | | | | | | | | | | | | |!}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | |,|-|-|+|-|-|v|-|-|-|-|-|.| | | | | | | | | | | | | | | | |mitsusada|mitsusada=[[徳川光貞|光貞]]}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | |tiyo|ietsuna|tunashige| | | |tunayoshi|tiyo=[[千代姫|徳川光友室]]|ietsuna='''[[徳川家綱|家綱]]<sup>4</sup>'''|tunashige=[[徳川綱重|綱重]]|tunayoshi=[[徳川綱吉|綱吉]]<sup>5</sup>| | | | | | | | | | | | | | | | |!}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | |:| | |)|-|-|.| | |)|-|-|.| | | | | | | | | | | | | |yoshimune|yoshimune=[[徳川吉宗|吉宗]]<sup>8</sup>}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | |tsunayoshi|ienobu|kiyotake|turu|tokumatsu|tsunayoshi='''[[徳川綱吉|綱吉]]<sup>5</sup>'''|ienobu=[[徳川家宣|綱豊]](家宣<sup>6</sup>)|kiyotake=[[松平清武|清武]]|turu=[[鶴姫|徳川綱教室]]|tokumatsu=[[徳川徳松|徳松]]}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | |:| | |)|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|.}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | |ienobu|fumei|iechiyo|daigoro|ietsugu|torakichi|ienobu='''[[徳川家宣|家宣]]<sup>6</sup>'''|fumei=□|iechiyo=家千代|daigoro=大五郎|ietsugu=[[徳川家継|家継]]<sup>7</sup>|torakichi=虎吉}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | |!}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | |ietsugu|ietsugu='''[[徳川家継|家継]]<sup>7</sup>'''}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | |:}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | |yoshimune|yoshimune='''[[徳川吉宗|吉宗]]<sup>8</sup>'''| | | |yoshimune|yoshimune='''[[徳川吉宗|吉宗]]<sup>8</sup>'''}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | | | | | | | |)|-|-|v|-|-|v|-|-|.}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | | | | | | | |!| |tayasuke| |!| |hitotubasike|tayasuke=[[[#田安徳川家|田安家]]]|hitotubasike=[[[#一橋徳川家|一橋家]]]}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | | | | | | |ieshige|munetake|genza|munetada|ieshige='''[[徳川家重|家重]]<sup>9</sup>'''|munetake=[[徳川宗武|宗武]]|genza=源三| | | | |munetada=[[徳川宗尹|宗尹]]}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | | | | | | | |)|-|-|-|-|-|.| | |!|}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | | | | | | | |!| | | | |shigeyoshi|shigeyoshi=[[[#清水徳川家|清水家]]]| |!|}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | | | | | | |ieharu|ieharu='''[[徳川家治|家治]]<sup>10</sup>'''| | | |sigetaka|sigetaka=[[徳川重好|重好]]|harusada|harusada=[[徳川治済|治済]]}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | |,|-|-|v|-|-|{| | | | | |!| | |)|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|.}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | |!| | |!| | |)|-|-|-|-|-|'| | |!| | | | | | | | | | | | | | | | | | | |!}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | |sadajiro|iemoto|ienari|sadajiro=貞次郎|iemoto=[[徳川家基|家基]]|ienari='''[[徳川家斉|家斉]]<sup>11</sup>'''| | | | | | |ienari2|ienari2=[[徳川家斉|家斉]]| | | | | | | | | | | | | | | | | | |narimasa|narimasa=[[徳川斉匡|斉匡]]}} {{familytree|border=0| |,|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|+|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|.| |!}} {{familytree|border=0|take|ieyoshi|kei|atsu|toyosabu|nariyuki|toki|tora|tomo|narinori|naritaka|narihiro|yogo|naritami|kyugo| |!|take=竹千代|ieyoshi='''[[徳川家慶|家慶]]<sup>12</sup>'''|kei=敬之助|atsu=[[徳川敦之助|敦之助]]|toyosabu=豊三郎|nariyuki=[[徳川斉順|斉順]]|toki=時之助|tora=虎千代|tomo=友松|narinori=[[徳川斉明|斉明]]|naritaka=[[徳川斉荘|斉荘]]|narihiro=[[池田斉衆|斉衆]]|yogo=與五郎||naritami=[[松平斉民|斉民]]|kyugo=久五郎|!}} {{familytree|border=0| | | | |!| | | | | | | | | | | |!| | |,|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|(| |!}} {{familytree|border=0| | | | |!| | | | | | | | | | |iemochi|nobunobu|yoshichi|nariharu|nariyoshi|narikatsu|narisawa|narihiro|tomi|narisada|narikoto|iemochi=[[徳川家茂|家茂]]<sup>14</sup>|nobunobu=信之進|yoshichi=陽七郎|nariharu=[[徳川斉温|斉温]]|nariyoshi=[[松平斉良|斉良]]|narikatsu=[[徳川斉彊|斉彊]]|narisawa=[[松平斉善|斉善]]|narihiro=[[蜂須賀斉裕|斉裕]]|tomi=富八郎|narisada=[[松平斉省|斉省]]|narikoto=[[松平斉宣|斉宣]]|!}} {{familytree|border=0| |,|-|-|+|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|.| | | | | | | |!}} {{familytree|border=0|take|take=竹千代|yoshi|yoshi=嘉千代|fumei|fumei=□|iesada|iesada='''[[徳川家定|家定]]<sup>13</sup>'''|yoshimasa|yoshimasa=[[徳川慶昌|慶昌]]|haru|haru=春之丞|etsu|etsu=悦五郎|nao|nao=直丸|gin|gin=銀之丞|kame|kame=亀五郎|fumei|fumei=□|tatsuru|tatsuru=田鶴若|fumei|fumei=□|naga|naga=長吉郎| | | | | | |yoshiyori|yoshiyori=[[徳川慶頼|慶頼]]}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | |:| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |!}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | |iemochi|iemochi='''[[徳川家茂|家茂]]<sup>14</sup>'''| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |iesato|iesato=[[徳川家達|家達]]<sup>16</sup>}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | |:|}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | |yoshinobu|yoshinobu='''[[徳川慶喜|慶喜]]<sup>15</sup>'''}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | |:|}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | |iesato|iesato='''[[徳川家達|家達]]<sup>16</sup>'''}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | |!|}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | |iemasa|iemasa='''[[徳川家正|家正]]<sup>17</sup>'''}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | |)|-|-|v|~|~|7}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | |iehide|iehide=[[徳川家英|家英]]|toyoko|toyoko=[[徳川豊子|豊子]]|tsunenari|tsunenari='''[[徳川恒孝|恒孝]]<sup>18</sup>'''}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | |!| | |!|}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | |tsunenari|tsunenari=[[徳川恒孝|恒孝]]|iehiro|iehiro=[[徳川家広|家広]]}} {{familytree/end}} === [[尾張徳川家]] === {{familytree/start|style=font-size:85%}} {{familytree|border=0|yoshinao|yoshinao='''[[徳川義直|義直]]'''<sup>1</sup>}} {{familytree|border=0| |!|}} {{familytree|border=0|mitsutomo|mitsutomo='''[[徳川光友|光友]]'''<sup>2</sup>}} {{familytree|border=0| |)|-|-|v|-|-|v|-|-|-|-|-|.| |}} {{familytree|border=0|tsunanari|tsunanari='''[[徳川綱誠|綱誠]]'''<sup>3</sup>|yoshiyuki|yoshiyuki=[[松平義行|義行]]|yoshimasa|yoshimasa=[[松平義昌|義昌]]| | | |tomoaki|tomoaki=[[松平友著|友著]]}} {{familytree|border=0| |)|-|-|v|-|-|v|-|-|.| | |!}} {{familytree|border=0|yoshimichi|yoshimichi='''[[徳川吉通|吉通]]'''<sup>4</sup>|tsugutomo|tsugutomo=[[徳川継友|通顕]]<br/>(継友)|yoshitaka|yoshitaka=[[松平義孝|義孝]]|muneharu|muneharu=[[徳川宗春|通春]]<br/>(宗春)|munekatsu|munekatsu=[[徳川宗勝|友淳]]<br/>(宗勝)}} {{familytree|border=0| |!|}} {{familytree|border=0|goro|goro='''[[徳川五郎太|五郎太]]'''<sup>5</sup>}} {{familytree|border=0| |:|}} {{familytree|border=0|tsugutomo|tsugutomo='''[[徳川継友|継友]]'''<sup>6</sup>}} {{familytree|border=0| |:|}} {{familytree|border=0|muneharu|muneharu='''[[徳川宗春|宗春]]'''<sup>7</sup>}} {{familytree|border=0| |:|}} {{familytree|border=0|munekatsu|munekatsu='''[[徳川宗勝|宗勝]]'''<sup>8</sup>}} {{familytree|border=0| |)|-|-|-|-|-|-|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|.| |}} {{familytree|border=0|muneyoshi|muneyoshi='''[[徳川宗睦|宗睦]]'''<sup>9</sup>| | | | | | |yoshitoshi|yoshitoshi=[[松平義敏|義敏]]|yoshimasa|yoshimasa=[[松平義当|義当]]|katsuoki|katsuoki=[[竹腰勝起|勝起]]|masakuni|masakuni=[[井上正国|正国]]}} {{familytree|border=0| |)|-|-|v|~|~|7| | |)|-|-|.| |}} {{familytree|border=0|haruyoshi|haruyoshi=[[徳川治休|治休]]|haruoki|haruoki=[[徳川治興|治興]]|naritomo|naritomo='''[[徳川斉朝|斉朝]]'''<sup>10</sup>|haruyuki|haruyuki=[[徳川治行|治行]]<br/>(義柄)|yoshihiro|yoshihiro=[[松平義裕|義裕]]}} {{familytree|border=0| | | | | | | |:|}} {{familytree|border=0| | | | | | |nariharu|nariharu='''[[徳川斉温|斉温]]'''<sup>11</sup>}} {{familytree|border=0| | | | | | | |:|}} {{familytree|border=0| | | | | | |naritaka|naritaka='''[[徳川斉荘|斉荘]]'''<sup>12</sup>}} {{familytree|border=0| | | | | | | |:|}} {{familytree|border=0| | | | | | |yoshitsugu|yoshitsugu='''[[徳川慶臧|慶臧]]'''<sup>13</sup>}} {{familytree|border=0| | | | | | | |:|}} {{familytree|border=0| | | | | | |yoshikatsu|yoshikatsu='''[[徳川慶勝|慶恕]]'''(慶勝)<sup>14</sup>}} {{familytree|border=0| | | | | | | |]|~|~|7|}} {{familytree|border=0| | | | | | |yoshinori|yoshinori=[[徳川義宜|義宜]]|mochinaga|mochinaga='''[[徳川茂徳|茂徳]]'''<sup>15</sup>}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | |)|-|-|v|~|~|7|}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | |yoshimasa|yoshimasa=[[松平義端|義端]]|tatsumichi|tatsumichi=[[徳川達道|達道]]|yoshinori|yoshinori='''[[徳川義宜|義宜]]'''<sup>16</sup>}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | | | | |:|}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | | | |yoshikatsu|yoshikatsu='''[[徳川慶勝|慶勝]]'''<sup>17</sup>}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | | | | |]|~|~|7|}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | | | |yoshikumi|yoshikumi=[[徳川義恕|義恕]]|yoshiakira|yoshiakira='''[[徳川義礼|義礼]]'''<sup>18</sup>}} {{familytree|border=0| | | | | | | |,|-|-|v|-|-|v|-|-|(| | |:|}} {{familytree|border=0| | | | | | |gikan|gikan=[[徳川義寛|義寛]]|giko|giko=[[津軽義孝|義孝]]|gichu|gichu=[[徳川義忠|義忠]]|gikyo|gikyo=[[徳川義恭|義恭]]|yoshichika|yoshichika='''[[徳川義親|義親]]'''<sup>19</sup>}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | | | | | | | |!|}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | | | | | | |yoshitomo|yoshitomo='''[[徳川義知|義知]]'''<sup>20</sup>}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | | | | | | | |:|}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | | | | | | |yoshinobu|yoshinobu='''[[徳川義宣|義宣]]'''<sup>21</sup>}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | | | | | | | |!|}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | | | | | | |yoshitaka|yoshitaka='''[[徳川義崇|義崇]]'''<sup>22</sup>}} {{familytree/end}} === [[紀州徳川家]] === {{familytree/start|style=font-size:85%}} {{familytree|border=0|yorinobu|yorinobu='''[[徳川頼宣|頼宣<sup>1</sup>]]'''}} {{familytree|border=0| |)|-|-|-|-|-|-|-|-|.|}} {{familytree|border=0|kisyu|kisyu=[[[紀州藩]]]| | | | | | |saizyou|saizyou=[[[西条藩|伊予西条藩]]]}} {{familytree|border=0|mitsusada|mitsusada='''[[徳川光貞|光貞<sup>2</sup>]]'''| | | | | | |yorizumi|yorizumi=[[松平頼純|頼純]]}} {{familytree|border=0| |)|-|-|v|-|-|.| | |)|-|-|.| |}} {{familytree|border=0|tsunanori|tsunanori='''[[徳川綱教|綱教<sup>3</sup>]]'''|yorimoto|yorimoto=[[徳川頼職|頼職<sup>4</sup>]]|yoshimune|yoshimune=[[徳川吉宗|頼方(吉宗)<sup>5</sup>]]|munenao|munenao=[[徳川宗直|頼致(宗直)<sup>6</sup>]]|yoritada|yoritada=[[松平頼渡|頼渡]]}} {{familytree|border=0| |:| | | | | | | | | | | |!| |}} {{familytree|border=0|yorimoto|yorimoto='''[[徳川頼職|頼職<sup>4</sup>]]'''| | | | | | | | | |yorisato|yorisato=[[松平頼邑|頼邑]]}} {{familytree|border=0| |:| | | | | | | | | | | |:| |}} {{familytree|border=0|yoshimune|yoshimune='''[[徳川吉宗|頼方(吉宗)<sup>5</sup>]]'''| | | | | | | | | |harusada|harusada=[[徳川治貞|頼淳(治貞)]]}} {{familytree|border=0| |:| | | | | | | | | | | |:| |}} {{familytree|border=0|munenao|munenao='''[[徳川宗直|頼致(宗直)<sup>6</sup>]]'''| | | | | | | | | |yorikane|yorikane=[[松平頼謙|頼謙]]}} {{familytree|border=0| |)|-|-|.| | | | | | | | |)|-|-|.|}} {{familytree|border=0|munenobu|munenobu='''[[徳川宗将|宗将<sup>7</sup>]]'''|harusada|harusada=[[徳川治貞|頼淳(治貞)]]| | | | | | |yorimi|yorimi=[[松平頼看|頼看]]|yoriyuki|yoriyuki=[[松平頼啓|頼啓]]}} {{familytree|border=0| |)|-|-|.| | | | | | | | | | | |!|}} {{familytree|border=0|shigenori|shigenori='''[[徳川重倫|重倫<sup>8</sup>]]'''|yorikane|yorikane=[[松平頼謙|頼謙]]| | | | | | | | | |yorisato|yorisato=[[松平頼学|頼学]]}} {{familytree|border=0| |}|-|-|.| | | | | | | | | | | |)|-|-|.| |}} {{familytree|border=0|harusada|harusada='''[[徳川治貞|治貞<sup>9</sup>]]'''|harutomi|harutomi=[[徳川治寶|治寶]]| | | | | | | | | |yorihide|yorihide=[[松平頼英|頼英]]|mochitsugu|mochitsugu=[[徳川茂承|茂承]]}} {{familytree|border=0| |:| }} {{familytree|border=0|harutomi|harutomi='''[[徳川治寶|治寶<sup>10</sup>]]'''}} {{familytree|border=0| |:| }} {{familytree|border=0|nariyuki|nariyuki='''[[徳川斉順|斉順<sup>11</sup>]]'''}} {{familytree|border=0| |}|-|-|.| |}} {{familytree|border=0|narikatsu|narikatsu='''[[徳川斉彊|斉彊<sup>12</sup>]]'''|iemochi|iemochi=[[徳川家茂|慶福(家茂)<sup>13</sup>]]}} {{familytree|border=0| |:| }} {{familytree|border=0|iemochi|iemochi='''[[徳川家茂|慶福(家茂)<sup>13</sup>]]'''}} {{familytree|border=0| |:| }} {{familytree|border=0|mochitsugu|mochitsugu='''[[徳川茂承|茂承<sup>14</sup>]]'''}} {{familytree|border=0| |:| }} {{familytree|border=0|yorimichi|yorimichi='''[[徳川頼倫|頼倫<sup>15</sup>]]'''}} {{familytree|border=0| |!| }} {{familytree|border=0|yorisada|yorisada='''[[徳川頼貞|頼貞<sup>16</sup>]]'''}} {{familytree|border=0| |)|-|-|.| }} {{familytree|border=0|yoritsugu|yoritsugu='''[[徳川頼韶|頼韶<sup>17</sup>]]'''|tomiko|tomiko=[[徳川宝子|宝子]]|y|go|go='''[[徳川剛|剛<sup>18</sup>]]'''}} {{familytree|border=0| | | | | | |!|}} {{familytree|border=0| | | | | |kotoko|kotoko='''[[徳川宜子|宜子<sup>19</sup>]]'''}} {{familytree/end}} === [[水戸徳川家]] === {{familytree/start|style=font-size:85%}} {{familytree|border=0|yorifusa|yorifusa='''[[徳川頼房|頼房]]'''<sup>1</sup>}} {{familytree|border=0| |)|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|.| |}} {{familytree|border=0|yorishige|yorishige=[[松平頼重|頼重]]| | | | | | | | | | | | | | | |mitsukuni|mitsukuni='''[[徳川光圀|光圀]]'''<sup>2</sup>|yorimoto|yorimoto=[[松平頼元|頼元]]|yoritaka|yoritaka=[[松平頼隆|頼隆]]|yorikatsu|yorikatsu=[[松平頼雄|頼雄]]}} {{familytree|border=0| |}|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|.| | |]|~|~|7| }} {{familytree|border=0|yoritsune|yoritsune=[[松平頼常|頼常]]|tsunakata|tsunakata=[[徳川綱方|綱方]]|tsunaeda|tsunaeda=[[徳川綱條|綱條]]|yoritake|yoritake=[[松平頼剛|頼剛]]|yoritoshi|yoritoshi=[[松平頼侯|頼侯]]|yoriyoshi|yoriyoshi=[[松平頼芳|頼芳]]|yoritsune|tsunaeda2|tsunaeda2='''[[徳川綱條|綱條]]'''<sup>3</sup>}} {{familytree|border=0| |!| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | |]|~|~|7| }} {{familytree|border=0|yoriyasu|yoriyasu=[[松平頼泰|頼泰]]| | | | | | | | | |yoritoyo|yoritoyo=[[松平頼豊|頼豊]]| | | | | | |yoshizane|yoshizane=[[徳川吉孚|吉孚]]|munetaka|munetaka='''[[徳川宗堯|宗堯]]'''<sup>4</sup>}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | |!| }} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | |munetaka|munetaka=[[徳川宗堯|宗堯]]| | | | | | | | | |munemoto|munemoto='''[[徳川宗翰|宗翰]]'''<sup>5</sup>|}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |,|-|-|(| }} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |harumori|harumori='''[[徳川治保|治保]]'''<sup>6</sup>|yorisuke|yorisuke=[[松平頼救|頼救]]|}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |)|-|-|.| }} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |harutoshi|harutoshi='''[[徳川治紀|治紀]]'''<sup>7</sup>|yoshinari|yoshinari=[[松平義和|義和]]}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | | | | |,|-|-|v|-|-|+|-|-|.| }} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | | | |narinobu|narinobu='''[[徳川斉脩|斉脩]]'''<sup>8</sup>|yorihiro|yorihiro=[[松平頼恕|頼恕]]|nariaki|nariaki=[[徳川斉昭|斉昭]]|yorikata|yorikata=[[松平頼かた|頼筠]]}} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | | | | |:| }} {{familytree|border=0| | | | | | | | | | | | | | | |nariaki|nariaki='''[[徳川斉昭|斉昭]]'''<sup>9</sup>}} {{familytree|border=0| |,|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|+|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|.| }} {{familytree|border=0|yoshiatsu|yoshiatsu='''[[徳川慶篤|慶篤]]'''<sup>10</sup>|yoshinori|yoshinori=[[池田慶徳|慶徳]]|yoshinobu|yoshinobu=[[徳川慶喜|慶喜]]|mochimasa|mochimasa=[[池田茂政|茂政]]|naoyoshi|naoyoshi=[[松平直侯|昭融]]|takeakira|takeakira=[[松平武聰|武聰]]|tsunauji|tsunauji=[[喜連川縄氏|縄氏]]|akikuni|akikuni=[[松平昭訓|昭訓]]|tadakazu|tadakazu=[[松平忠和(島原藩主)|忠和]]|nobunori|nobunori=[[松平喜徳|喜徳]]|yoriyuki|yoriyuki=[[松平頼之|頼之]]|akitake|akitake=[[徳川昭武|昭徳]](昭武)}} {{familytree|border=0| |]|~|~|7| }} {{familytree|border=0|atsunori|atsunori=[[徳川篤敬|篤敬]]|akitake|akitake='''[[徳川昭武|昭武]]'''<sup>11</sup>}} {{familytree|border=0| | | | |}|-|-|.| }} {{familytree|border=0| | | |atsunori|atsunori='''[[徳川篤敬|篤敬]]'''<sup>12</sup>|takesada|takesada=[[徳川武定|武定]]}} {{familytree|border=0| | | | |)|-|-|.| }} {{familytree|border=0| | | |kuniyuki|kuniyuki='''[[徳川圀順|圀順]]'''<sup>13</sup>|muneyoshi|muneyoshi=[[徳川宗敬|宗敬]]}} {{familytree|border=0| | | | |!|}} {{familytree|border=0| | | |kuninari|kuninari='''[[徳川圀斉|圀斉]]'''<sup>14</sup>}} {{familytree|border=0| | | | |!|}} {{familytree|border=0| | | |narimasa|narimasa='''[[徳川斉正|斉正]]'''<sup>15</sup>}} {{familytree|border=0| | | | |!|}} {{familytree|border=0| | | |narinori|narinori='''[[徳川斉礼 (水戸)|斉礼]]'''<sup>16</sup>}} {{familytree/end}} === [[田安徳川家]] === {{Main|田安徳川家}} === [[一橋徳川家]] === {{Main|一橋徳川家}} === [[清水徳川家]] === {{Main|清水徳川家}} === [[松戸徳川家]] === {{Main|松戸徳川家}} === [[徳川慶喜家]] === {{Main|徳川慶喜家}} == 徳川と松平 == 徳川家康個人の男系子孫たる徳川氏諸家は、松平の名乗りのみを認められた家康子孫の諸松平家([[越前松平家]]・[[会津松平家]]等)とともに[[親藩]]を構成し、[[江戸時代]]の約270年に渡って[[日本]]の支配層として君臨した。[[明治維新]]の後も、徳川氏は武家の最上流として[[華族]]に遇せられ、宗家は[[公爵]]、御三家は[[侯爵]]、御三卿は[[伯爵]]に列せられ、また第15代将軍だった[[徳川慶喜]]は宗家から別家して[[徳川慶喜家]]を創設し、同じく公爵を授けられて伝統的な地位を保った。現在、徳川家康の子孫で徳川を姓とする家は次の9家とその別家である。 # [[徳川将軍家]](将軍家。徳川宗家) # [[尾張徳川家]](御三家) # [[紀州徳川家]]( 〃 ) # [[水戸徳川家]]( 〃 ) # [[一橋徳川家]](御三卿) # [[田安徳川家]]( 〃 ) # [[清水徳川家]]( 〃 ) # [[徳川慶喜家]](宗家別家) # [[松戸徳川家]](水戸徳川家分家) 現在の子孫は、[[徳川・松平一門の会]]に所属し、その会員数は約600名である。 他方、次の家は[[絶家]]した。<span style="text-decoration:underline;">近年の研究では徳川姓ではなく、[[松平氏|松平姓]]を名乗っていたらしい。</span>{{要出典}} * [[駿河徳川家]](当主[[徳川忠長]]が切腹して断絶。)<ref name=tokugawasei>徳川姓とする史料が現存せず、松平姓であったとされる</ref> * [[甲府徳川家]]([[御両典]])(二代当主[[徳川家宣|徳川綱豊]]が六代将軍を継いだため消滅。)<ref name=tokugawasei>- </ref> * [[館林徳川家]](御両典)(当主[[徳川綱吉]]が五代将軍を継いだため消滅。)<ref name=tokugawasei>- </ref> [[2003年]]、徳川宗家第18代当主[[徳川恒孝|德川恆孝]]は、宗家の貴重な遺産を管理するために、[[財団法人]][[徳川記念財団]]を設立した。恒孝の長男・[[徳川家広|家廣]]は、両親に猛反対されたが[[ベトナム]]人女性と結婚したと報道された。 == 脚注 == <div class="references-small"><references /></div> == 関連項目 == * [[徳川将軍一覧]] * [[徳川将軍家御台所]] * [[側室#徳川将軍家側室一覧|徳川将軍家側室一覧]] * [[三つ葉葵]] - 徳川氏の[[家紋]] * [[徳川家霊廟]] * [[増上寺]] * [[寛永寺]] * [[伝通院]] * [[大樹寺]] * [[松平氏]] * [[暘城会]](旧・徳川幕臣会) - 徳川家幕臣の末裔の会 * [[ベトナム]] === 徳川家関連自治体 === 徳川家に関連する自治体には、以下の都や市町村がある。ただし、「[[山内一豊#一豊公&千代様サミット|一豊公&千代様サミット]]」や「[[伊達氏#伊達交流サミット|伊達交流サミット]]」のような市町村連合は、今の所は結成されていない。 * [[太田市]] - 徳川家発祥の市。[[群馬県]]太田市徳川町 * [[豊田市]] - 松平氏発祥の地。豊田市松平町 * [[岡崎市]] - [[徳川家康]]の生地 * [[浜松市]] - 徳川家康が17年に渡り[[浜松城]]に在城。 * [[静岡市]] - [[駿府]]。徳川家康の隠居地。[[静岡藩]] * [[東京都]] - [[江戸]]。[[江戸幕府]] * [[日光市]] - [[日光東照宮]] * [[名古屋市]] - [[尾張徳川家]] * [[和歌山市]] - [[紀州徳川家]] * [[水戸市]] - [[水戸徳川家]] * [[川越市]] - 徳川家の側近の城下町。[[仙波東照宮]] == 外部リンク == {{Commons|Category:Tokugawa clan}} * [http://www.tokugawa.ne.jp/ 財団法人 徳川記念財団] {{江戸幕府将軍}} {{DEFAULTSORT:とくかわし}} [[Category:征夷大将軍]] [[Category:江戸幕府]] [[Category:戦国大名]] [[Category:徳川氏|!]] [[Category:松平氏|!]] [[Category:日本の氏族]] [[Category:東京の歴史]] [[Category:静岡県の歴史]] [[Category:愛知県の歴史]] [[Category:和歌山県の歴史]] [[de:Tokugawa]] [[en:Tokugawa clan]] [[eo:Tokugawa (klano)]] [[eu:Tokugawa klana]] [[is:Tokugawa-ættin]] [[it:Clan Tokugawa]] [[pt:Clã Tokugawa]] [[th:ตระกูลโทะกุงะวะ]] [[uk:Рід Токуґава]] [[vi:Gia tộc Tokugawa]] [[zh:德川氏]]